Wymagania edukacyjne z BIOLOGII w klasie V szkoły podstawowej
niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych

 

Ocena niedostateczna: Uczeń nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą.

 

Ocena dopuszczająca: Uczeń: wymienia czynności życiowe organizmów oraz źródła wiedzy biologicznej, podaje przykłady dziedzin biologii, z pomocą nauczyciela przeprowadza doświadczenia metodą naukową i podaje nazwy części mikroskopu optycznego, wymienia 3 najważniejsze pierwiastki budujące organizm oraz wodę i sole mineralne, wskazuje białka, cukry, tłuszcze i kwasy nukleinowe jako składniki organizmu, wskazuje komórkę jako podstawową jednostkę życia, podaje przykłady organizmów jedno- i wielokomórkowych, wymienia elementy budowy komórki roślinnej, zwierzęcej i bakteryjnej, wyjaśnia, czym jest odżywianie, samożywność, cudzożywność i podaje przykłady organizmów samożywnych i cudzożywnych, określa, czym jest oddychanie i wymienia sposoby oddychania, wymienia nazwy królestw organizmów, wyjaśnia, dlaczego wirusy nie są organizmami, wymienia miejsca występowania wirusów i bakterii oraz formy morfologiczne bakterii, wymienia formy i podaje miejsca występowania protistów, podaje przykłady grzybów i porostów oraz środowiska ich życia, opisuje budowę grzybów i wymienia sposoby ich rozmnażania się, rozpoznaje na ilustracji porosty wśród innych organizmów oraz tkanki roślinne, wyjaśnia, czym jest tkanka, wymienia rodzaje tkanek roślinnych oraz funkcje korzenia, łodygi i liści, rozpoznaje systemy korzeniowe, podaje budowę zewnętrzną pędu, liścia, rozpoznaje liście pojedyncze i złożone, dokonuje obserwacji i rozpoznaje mchy, paprotniki, rośliny nago- i okrytonasienne wśród innych roślin (zdjęcia, ryciny, okazy żywe) oraz wymienia miejsca ich występowania, na ilustracji lub żywym okazie rozpoznaje organy rośliny okrytonasiennej (korzeń, łodyga, liść, kwiat) i wymienia ich funkcje, wymienia rodzaje owoców i sposoby ich rozprzestrzeniania się, podaje znaczenie roślin okrytonasiennych w przyrodzie, rozpoznaje przedstawicieli rodzimych drzew liściastych.

 

Ocena dostateczna: Uczeń: opisuje wskazane cechy organizmów, wyjaśnia, czym zajmuje się wskazana dziedzina biologii, porównuje obserwację z doświadczeniem jako źródła wiedzy biologicznej, podaje nazwy wskazanych przez nauczyciela części mikroskopu optycznego, z pomocą nauczyciela wykonuje proste preparaty mikroskopowe, oblicza powiększenie mikroskopu, wymienia 6 najważniejszych pierwiastków budujących organizm i produkty spożywcze, w których występują białka, cukry, tłuszcze, wyjaśnia, dlaczego komórkę nazywamy podstawową jednostką organizmu, wymienia organelle komórki zwierzęcej podaje przykłady komórki bezjądrowej i jądrowej, wymienia funkcje elementów komórki roślinnej, zwierzęcej i bakteryjnej, wskazuje fotosyntezę jako sposób odżywiania się, podaje substancje biorące udział w fotosyntezie i wymienia produkty, krótko opisuje różne sposoby odżywiania się zwierząt, wyjaśnia, w jaki sposób wskazany organizm cudzożywny pobiera pokarm, wyróżnia oddychanie tlenowe i fermentację, wskazuje organizmy uzyskujące energię z oddychania tlenowego i fermentacji, podaje mitochondrium jako miejsce, w którym zachodzi utlenianie, wyjaśnia, czym zajmuje się systematyka, podaje definicję gatunku, wymienia nazwy królestw i podaje przykłady organizmów należących do danego królestwa, opisuje cechy budowy wirusów i bakterii oraz podaje przykłady, wymienia cechy, którymi wirusy różnią się od organizmów, wymienia przedstawicieli poszczególnych grup protistów oraz czynności życiowe wskazanych grup, wymienia cechy pozwalające zakwalifikować organizm do grzybów, omawia wskazaną czynność życiową grzybów, podaje przykłady znaczenia grzybów w przyrodzie i dla człowieka, określa najważniejsze funkcje wybranych tkanek roślinnych i opisuje ich rozmieszczenie, rozpoznaje na ilustracji rodzaje tkanek roślinnych, omawia budowę zewnętrzną korzenia i jego podział na strefy, wyjaśnia różnicę między pędem a łodygą, wskazuje części łodyg roślin zielnych, wykazuje związek budowy liścia z pełnionymi przez niego funkcjami, podaje budowę zewnętrzną mchów, przeprowadza doświadczenie wykazujące zdolność wchłaniania wody przez mchy, przedstawia cechy budowy zewnętrznej paprociowych, widłakowych i skrzypowych, podaje nazwy organów paproci i wyjaśnia ich rolę, rozpoznaje 3 gatunki rodzimych paprotników, wyjaśnia funkcje kwiatów i nasion, omawia budowę zewnętrzną rośliny nagonasiennej – sosny, wykazuje różnorodność form morfologicznych roślin okrytonasiennych (rośliny zielne, krzewinki, krzewy, drzewa), podaje nazwy elementów budowy kwiatu, odróżnia kwiat od kwiatostanu, na podstawie ilustracji lub okazu omawia budowę owoców, wymienia ich rodzaje, przedstawia budowę nasienia rośliny (łupina nasienna, bielmo, zarodek) podaje etapy kiełkowania nasion, podaje przykłady znaczenia roślin okrytonasiennych dla człowieka, z pomocą nauczyciela korzysta z klucza do oznaczania organizmów żyjących w najbliższej okolicy.

 

Ocena dobra: Uczeń: wykazuje cechy wspólne organizmów, opisuje czynności życiowe organizmów, na podstawie opisu przeprowadza doświadczenie metodą naukową, rozróżnia próbę kontrolną i badawczą, opisuje źródła wiedzy biologicznej, samodzielnie opisuje budowę mikroskopu optycznego i wykonuje preparaty mikroskopowe, wymienia wszystkie najważniejsze pierwiastki budujące organizm oraz magnez i wapń, wyjaśnia, że woda i sole mineralne są związkami chemicznymi występującymi w organizmie, opisuje kształty komórek i ich budowę na podstawie ilustracji, odróżnia pod mikroskopem elementy budowy komórki, wyjaśnia rolę poszczególnych elementów komórki, wymienia czynniki niezbędne do przeprowadzenia fotosyntezy, wskazuje substraty i produkty, omawia wybrane sposoby cudzożywności, podaje przykłady organizmów cudzożywnych, wyjaśnia znaczenie oddychania komórkowego, wskazuje różnice w miejscu przebiegu utleniania i fermentacji w komórce, wymienia narządy wymiany gazowej zwierząt lądowych i wodnych, uzasadnia potrzebę klasyfikowania organizmów i przedstawia zasady systemu klasyfikacji biologicznej, wskazuje hierarchiczną strukturę jednostek

klasyfikacji biologicznej, na podstawie ilustracji przyporządkowuje organizm do królestwa, rozpoznaje organizmy z najbliższego otoczenia, posługując się prostym kluczem do ich oznaczania, uzasadnia, dlaczego wirusy nie są organizmami, przedstawia czynności życiowe bakterii, wykazuje różnorodność budowy protistów (jednokomórkowe, wielokomórkowe) na wybranych przykładach, przedstawia wybrane czynności życiowe protistów (oddychanie, odżywianie, rozmnażanie się), zakłada hodowlę protistów, wykazuje różnorodność budowy grzybów (jednokomórkowe, wielokomórkowe), przedstawia wybrane czynności życiowe grzybów(odżywianie, oddychanie) oraz znaczenie grzybów w przyrodzie, wykazuje, że porosty są zbudowane z grzybni i glonu, dokonuje obserwacji i rozpoznaje (na schemacie, zdjęciu lub na podstawie opisu) tkanki roślinne oraz wskazuje ich cechy adaptacyjne do pełnienia określonych funkcji (tkanka twórcza, okrywająca, miękiszowa, wzmacniająca, przewodząca), na podstawie obecności charakterystycznych cech identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela mchów, paprociowych, widłakowych i skrzypowych, rozpoznaje przedstawicieli rodzimych drzew nagonasiennych, opisuje modyfikacje korzenia, łodyg i liści jako adaptacje roślin okrytonasiennych do życia w określonym środowisku, przedstawia sposoby rozmnażania wegetatywnego roślin oraz dokonuje obserwacji wybranych sposobów rozmnażania wegetatywnego, rozróżnia elementy budowy kwiatu i określa ich funkcje w rozmnażaniu płciowym.

 

Ocena bardzo dobra: Uczeń: charakteryzuje wszystkie czynności życiowe organizmów, wymienia hierarchicznie poziomy budowy organizmu roślinnego i zwierzęcego, charakteryzuje wybrane dziedziny biologii, wykazuje zalety metody naukowej, charakteryzuje cechy dobrego badacza, wykonuje preparaty mikroskopowe, nastawia ostrość mikroskopu i rysuje obraz widziany pod mikroskopem optycznym, wyjaśnia rolę wody i soli mineralnych w organizmie, wymienia białka, cukry, tłuszcze i kwasy nukleinowe jako składniki organizmu i omawia ich role, rozpoznaje na ilustracji elementy budowy komórki zwierzęcej i omawia ich funkcje, rozpoznaje organelle komórki zwierzęcej i rysuje jej obraz mikroskopowv, omawia elementy i funkcje budowy komórki roślinnej, porównuje budowę komórki bakterii, roślin i zwierząt, wskazuje cechy umożliwiające ich rozróżnienie, wyjaśnia, na czym polega fotosynteza, schematycznie zapisuje i omawia przebieg fotosyntezy, na podstawie opisu przeprowadza doświadczenie wykazujące wpływ dwutlenku węgla na intensywność fotosyntezy, przedstawia oddychanie tlenowe i fermentację jako sposoby wytwarzania energii potrzebnej do życia (substraty, produkty i warunki przebiegu) oraz planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące, że podczas fermentacji drożdże wydzielają dwutlenek węgla, przedstawia charakterystyczne cechy organizmów pozwalające przyporządkować je do odpowiedniego królestwa, przedstawia drogi rozprzestrzeniania się i zasady profilaktyki chorób wywoływanych przez wirusy (grypa, ospa, różyczka, świnka, odra, AIDS), przedstawia drogi rozprzestrzeniania się i zasady profilaktyki chorób wywoływanych przez bakterie (borelioza, tężec, salmonelloza), zakłada hodowlę protistów oraz dokonuje obserwacji mikroskopowej protistów, wymienia choroby wywoływane przez protisty (toksoplazmoza, malaria), opisuje czynności życiowe grzybów -odżywianie, oddychanie i rozmnażanie się, rozpoznaje rodzaje tkanek roślinnych obserwowanych pod mikroskopem, wyjaśnia znaczenie mchów, paprociowych, widłakowych i skrzypowych w przyrodzie, planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące zdolność mchów do chłonięcia wody, wyjaśnia znaczenie roślin nagonasiennych i okrytonasiennych w przyrodzie i dla człowieka, planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące wpływ wybranego czynnika środowiska (temperatura, dostęp tlenu, światła lub wody) na proces kiełkowania nasion, przedstawia sposoby rozprzestrzeniania się nasion, wskazując odpowiednie adaptacje w budowie owoców do tego procesu.

 

Ocena celująca: Uczeń: samodzielnie poszerza swoją wiedzę z dostępnych źródeł i potrafi się nią dzielić, wykonuje schematy, diagramy i potrafi je analizować i wyciągać wnioski, planuje i samodzielnie przeprowadza doświadczenia wykazujące wpływ wybranych czynników na intensywność procesu fotosyntezy, omawia choroby wirusowe i bakteryjne, wskazuje drogi ich przenoszenia oraz zasady zapobiegania tym chorobom, wskazuje zagrożenia epidemiologiczne chorobami wywołanymi przez protisty i drogi zakażenia tymi chorobami, uzasadnia konieczność klasyfikacji organizmów, porównuje jednostki klasyfikacji zwierząt z jednostkami klasyfikacji roślin, określa przynależność gatunków do grup systematycznych na podstawie kluczy.

 

W odniesieniu do uczniów z opiniami poradni psychologiczno - pedagogicznej stosuje się zindywidualizowane wymagania i ocenianie bieżące umiejętności oraz nabywanej wiedzy.